BLOG  

Hoe ontwikkel je de weerbaarheid van jouw kind?

Wat is weerbaarheid?

Weerbaar zijn betekent dat jouw kind goed voor zichzelf kan opkomen, grenzen kan aangeven, maar ook duidelijk hun eigen wensen en behoeften kan benoemen. We denken vaak bij weerbaarheid dat het vooral gaat om Nee-zeggen en jezelf fysiek kunnen verdedigen, maar wat ons betreft gaat het net zo goed om Ja-zeggen wanneer je iets wil of je mening geven in de samenwerking. 

Er bestaat niet zoiets als een wel of niet weerbaar kind. Weerbaarheid is een continu proces waarin je leert je eigen wensen en grenzen steeds beter te begrijpen en deze steeds beter leert kenbaar te maken. In dit blog delen we graag een aantal tips en ontwikkelpunten om Ja en Nee te leren zeggen en daarmee jouw kind meer weerbaar te maken.

5 tips voor weerbaarheid

1. ‘Ja’/’Nee’ gevoel ontwikkelen

Weerbaarheid begint allemaal met het ontwikkelen van je interne ‘Ja/Nee-kompas’. Wat vind je eigenlijk van bepaalde situaties, wat is je mening erover? Pas als je weet wat je mening is en waar je grenzen liggen kan je deze gaan uiten. 

Je kan dit met je kind ontwikkelen door hier gericht naar te vragen. Vraag bijvoorbeeld tijdens een serie op tv of in een boek wat je kind ervan vindt en waarom. Maar ook het ja-gevoel is goed om te ontwikkelen. Vraag wat je kind wil eten door te kiezen tussen twee gerechten of laat ze kiezen tussen twee films. Deze vragen helpen bij het ontwikkelen van een eigen mening en dus een eigen Ja/Nee gevoel.

2. Duidelijke woorden en lichaamstaal

Als je kind weet waar de grens ligt dan is het daarna de uitdaging om deze duidelijk uit te spreken. Je doet dat het liefst terwijl je stevig staat en duidelijk “Nee” of “Stop” zegt, net wat er in die situatie gepast is. Waar we het op de kampweken vaak fout zien gaan bij kinderen is dat terwijl ze “Nee” zeggen, ze ook een glimlach op het gezicht hebben of daadwerkelijk moeten giechelen. Een hele voorzichtige en zachte “Nee” zien we ook vaak. 

Door kinderen en jongeren te leren op hun houding en stemvolume te letten en ze te laten inzien dat een glimlach of giechel de “Nee” teniet doet, kunnen ze leren om weerbaar hun grens aan te geven.

3. Emoties herkennen, aanvoelen en hanteren

Je emoties kan je gebruiken als een signaal dat iemand over je grenzen heen gaat, of juist als signaal voor een wens of behoefte. We zien vaak dat kinderen deze emoties lang negeren. De emoties bouwen op totdat ze ‘ineens’ boos worden. Ze komen dan soms op kamp met het leerdoel ‘ik wil minder snel boos worden’. Terwijl als we dan doorvragen al snel blijkt dat kinderen sneller en vaker boos zouden moeten worden. Als ze vaker hun grens aan zouden geven en de ander de grens zou respecteren zou de boosheid niet zo oplopen en zou dit ook geen probleem zijn. 

We leren de kinderen op kamp hoe ze deze emoties kunnen aanvoelen en weer kunnen laten zakken als hij te hoog zit. Het is soms slimmer om dan eerst uit de situatie te stappen en later het weer op te lossen als je er weer logisch over kan nadenken. Of het kan helpen om een mogelijk toekomstige situatie al vaak te oefenen en een script klaar te hebben liggen. Zodat je niet hoeft na te denken en deze kan inzetten. Zo kan je als je emotie hoog zit alsnog reageren zoals je zelf graag zou willen.

4. Sterke intuïtie ontwikkelen

Het inschatten wat de ander vindt en denkt is een lastige vaardigheid voor sommigen. De eerste stap is namelijk observeren, en niet alle kinderen doen dit. Sommige kinderen maken geen oogcontact of zijn snel afgeleid en missen daardoor veel sociale signalen die anderen afgeven. Ze hebben dan niet door dat zij de ander gekwetst hebben of hebben niet door dat de ander het als grapje bedoelt. 

5. Positief zelfbeeld

Een positief zelfbeeld gaat hand in hand met grenzen aangeven. We zien namelijk dat kinderen die onzeker zijn of een laag zelfbeeld hebben sneller bang zijn voor afwijzing en meer behoefte hebben aan waardering en bevestiging. Het aangeven van een grens is dan een spannende stap. Want wat als de ander je daardoor niet meer aardig vindt of geen vrienden meer wilt zijn? Of negatief op jou reageert na jouw grens? Als je dat ongemakkelijke gevoel liever uit de weg gaat, geef je liever geen grens aan. 

Kinderen met een laag zelfbeeld twijfelen vaak aan zichzelf en hun capaciteiten. Ze kunnen zich onzeker voelen over hun recht om grenzen te stellen, omdat ze geloven dat hun wensen en behoeften minder belangrijk zijn dan die van anderen. Daarnaast kunnen ze bang zijn dat hun grens niet serieus genomen wordt waardoor ze het niet (of minder duidelijk) aangeven. 

Groetjes,

Hoi, ik ben Merel Nederend. Mijn rol bij De Ster is Psycholoog Kind en Jeugd, waar ik het allerliefste kinderen en jongeren help die het gevoel hebben er niet bij te horen. Mijn moeder vertelde mij dat ik vroeger als kleine Merel op de basisschool al kinderen die gepest worden hielp en erbij betrok. Nu mag ik bij De Ster kinderen die aansluiting bij leeftijdsgenoten missen helpen. Dit doe ik doormiddel van de kampen, cursussen of hier in een blog! Ik geef jou als ouder tips hoe jij jouw zoon of dochter kan helpen.